რა არის კალორია?

კალორია ენერგიის ერთეულია, რომელსაც ადამიანი ყოველდღიურად იღებს, საკვებისა თუ სასმლის სახით. არსებობს კალორიების ორი ტიპი:

• მცირე კალორია (კალ-cal)

• დიდი კალორია (კკალ-kcal)

1 კკალ უდრის 1000 კალორიას. ტერმინები "დიდი კალორია" და "მცირე კალორია" ხშირად გამოიყენება ურთიერთშენაცვლებით. ეს შეცდომაში შემყვანია. საკვების ეტიკეტზე აღწერილი კალორიული შემცველობა ეხება უშუალოდ კილოკალორიებს. მაგალითად: 250 კალორიული შოკოლადის ფილა რეალურად შეიცავს 250000 კალორიას. მოდით ახლა უშუალოდ იმაზე ვისაუბროთ, თუ რამდენი კალორია სჭირდება დღიურად თქვენს ორგანიზმს. USDA-ს მიხედვით, ქალების საშუალო კალორიების დღიური საჭიროება დაახლოებით 1600-დან 2400 კალორიამდეა, მამაკაცების კი _ 2000-დან 3000 - მდე. ეს, რა თქმა უნდა, დამოკიდებულია ადამიანის ფიზიკურ მონაცემებზე, ასაკზე და ცხოვრების სტილზე. მიუხედავად იმისა, რომ თითოეული ადამიანის ყოველდღიური კალორიების მიღება ინდივიდუალურია, კვების ექსპერტები თვლიან, რომ საშუალო დღიური მოხმარება ყოველ კვებაზე შემდეგნაირად უნდა დაიყოს :

• საუზმე : 300/400 კალორია
• ლანჩი : 500 /700-მდე კალორია
• ვახშამი : 200 კალორია

დაბალანსირებულ კვებას კალორიების ცოდნა სჭირდება და სასურველია ვიცოდეთ იმ პროდუქტების კალორიული ინდექსი, რომლის მირთმევაც ასე ძალიან გვიყვარს და გვჭირდება.

ბოსტნეული

ეჭვგარეშეა, რომ ბოსტნეული ყველა ადამიანის კვების რაციონის განუყოფელი ნაწილია, განსაკუთრებით ზაფხულში. ბოსტნეული ვიტამინების, მინერალებისა და სხვა საკვები ნივთიერებების ნამდვილი საბადოა. ბოსტნეული შეიცავს ნახშირწყლების ნაზავს, უფრო მცირე რაოდენობით ჯანსაღ ცხიმებსა და ცილებს. არის ასეთი თქმულება: “ბოსტნეულის კალორიებს არ ითვლიან”, მაგრამ მაინც ვიცოდეთ, 100 გრამზე რამდენ კალორიას შეიცავს ბოსტნეულის ის სახეობა, რომლის გარეშეც ზაფხული უბრალოდ წარმოუდგენელია:

კიტრი - 14 კალ

პომიდორი - 18 კალ

კარტოფილი - 135 კალ

ყაბაყი - 17 კალ

მწვანე სალათა - 14 კალ

ქამა სოკო - 22 კალ

ბადრიჯანი - 25 კალ

ხილი

სასარგებლო ნივთიერებებისა და ვიტამინების შემცველი ხილი, ჯანსაღი კვების ერთ-ერთი ძირითადი შემადგენელი ნაწილია. უფრო მეტიც, ზოგიერთი დიეტა მხოლოდ ხილის რაციონზე გადასვლას გვთავაზობს, რადგან მათ შემცველობაში, ორგანიზმის სათანადო ფუნქციონირებისთვის საკმარისი კალორიებია, მაგრამ ამ რადიკალური ზომის მიღებას არ გირჩევთ. ორგანიზმისთვის ცილა, ცხიმი ნახშირწყალის (ცცნ) დაბალანსირებულად მიღება აუცილებელია, რადგან ორგანიზმს ეს სამი ელემნტი თანაბრად სჭირდება. მიუხედავად ამისა, უბრალოდ ხილის მირთმევის დროსაც კი კალორიების და შაქრის შემცველობასთან ყურადღებით უნდა ვიყოთ. სწორედ ამიტომ, ჩვენ უნდა ვიცოდეთ 100 გრამზე იმ ხილის კალორიული ინდექსი, რომელსაც ზაფხულში დიდი სიამოვნებით მივირთმევთ:

ბალი - 52 კალ

ალუჩა - 34 კალ

მუშმალა - 47 კალ

ალუბალი - 63 კალ

წითელი მოცხარი - 68 კალ

ჟოლო - 52 კალ

გარგარი - 48 კალ

მარწყვი - 33 კალ

ყველი

ყველი შეიცავს ცხიმს და პროტეინს, თუმცა ეს დამოკიდებულია მის ტიპზე, უშუალოდ რძის ცხიმიანობაზე და ცხოველზე, რომლისგანაც ეს რძე მიიღება. ყველი იყოფა ორ კატეგორიად: ახალი/მომწიფებული და კლასიფიცირდება ტექსტურის მიხედვით:

• რბილი

• ნახევრად რბილი

• მყარი

მომწიფებული ყველი, როგორიცაა სულგუნი, უფრო კალორიულია, ვიდრე ახალი, ჭყინტი იმერული ყველი. გადაჭრით იმის თქმა, თუ რამდენ კალორიას შეიცავს თითოეული მათგანი რთულია. ამას განსაზღვრას რძის ცხიმიანობა, რომელიც პირდაპირ კავშირშია საქონლის კვების რაციონზე. მაგალითად, თუ ფერმერის ჭრელა ზაფხულის ნოყიერი ბალახით იკვებება, ბუნებრივია, მისი რძეც ასეთივე ნოყიერი და ცხიმიანი იქნება. აქედან გამომდინარე, ქარხნულად წარმოებულ ყველს თუ არ ვყიდულობთ, სახლში დამზადებული რძის პროდუქტის ზუსტი კალორიულობის ინდექსის დადგენა ფაქტობრივად შეუძლებელია. მიუხედავად ამისა, არსებობს საინფორმაციო წყაროები, რომლებიც დაახლოებით გვეუბნებიან, თუ რამდენ კალ-ს შეიცავს 100 გრამზე ქართული ყველის რამდენიმე სახეობა:

სულგუნი - 270/310 კალ

იმერული ყველი - 200/250 კალ

გუდის ყველი - 300/370 კალ

ხორცი

ხორცი, როგორც მოგეხსენებათ, ჯანსაღი ცხიმისა და ცილის წყაროა. ხორცის პროდუქტის კალორიულობა 100 გრამზე ცალსახად დამოკიდებულია ხორცის ნაწილზე. მაგალითად ღორის მკერდი უფრო კალორიულია (439), ვიდრე ბეჭი (257) ან ნეკნი (291). შედარებით დაბალ კალორიას შეიცავს ბატკნის ხორცი (105), ქათმის მკერდი (99) და თევზი (95). მიუხედავად კალორიული განსხვავებებისა ყველა სახეობის ხორცი ჯანსაღი პროტეინისა და ცილის იდეალური წყაროა, რომელიც შეიცავს ადამიანის ორგანიზმისთვის ყველა საჭირო ამინომჟავებს.